Mesudiye’nin bugünkü bulunduğu yere taşınması ve isim değişikliklerine dair belgelerin Osmanlıca’dan çevirileri ve hemen arkasından özetleri verilecektir.
- Belge:
Hâk-pâ-yi hisse-revâyı cenâb-ı vilâyet-penâhiye[80]
Milas Kazâsı ahâlî-i İslâm ve gayr-i müslim ve tüccârân tarafından mahzar-gûna arz-ı hâl-ı ahkirânemizdir
Mensub olduğumuz Sivas Vilâyeti Celîlesi dâhilinde kâ’in Karahisâr-ı Şarkî Sancağı’na muza af Milas Kazâsı vasatında vâki Pazaryeri dimekle meşhur ve ma mûr olduğı halde yüz seneyi mütecâviz müşrif-i harâb ve mâ’il-i türâb olmuş iken lehü’l-hamd ve’l-minnihi sâye-i muvaffakiyet-vâye-i Hazret-i Padişâhî ve cenâb-ı mu alla’l-elkâb ve ebediyyu’l-penâhilerinde seksen altı senesi Pazar-ı mezkûr küşâd ve bu yüzden cümleten dil-şâd olarak Pazar-ı mezkûrun mevki -i hasene-i münâsebesi Niksar’a onbeş ve Ordu ve Karahisar’a onyedi ve onsekiz sa at bu d mesafesi ve kazâ-yı mütecavireye dahi münâsebet-i tâmmesi bulunduğu ve ale’l-husûs hükümetimiz nakl olunup merkez ittihaz olduğundan beru gün be-gün ahz ve i talarımız celevegan bularak tüccâr ve ahâlîce teshîl-i mesâlih ve istirâhat-ı dâ imelerimizi mûcib olduğu ve hem de tecemmu -ı nâs ile kasaba şekline girdiği ve bu da mahzâ tali -i füruhtunda metâli -i seniyyelerinin âsâr-ı feyz ve sârî-yi bâhire-i nâfi asından nişâne etdiği cümlenin ma lûm ve meşhûdu bulunduğı cihetle hüda-dem îfâsı oluduğumuz du â-i ömr ve ikbâl-i Hazret-i Şehinşâhî ve fuzûlî eyyâm-ı ömr-i devlet-i veliyyu’n-ni metânelerin tekrar ale’t-tekrar îsâl-i secde-gâh-ı havle’l-arş kılınmış olmağla me a mâ-fih el-yevm Pazar-ı mezkûr hükümet konağımızın kâffe-i masârıfât-ı inşâ iyyesi teşekkür ve iftiharla cümlemiz tarafından i ane olup tahtânî ve fevkânî bir hükümet konağı inşâ olunmakta bulunduğundan inşaallahu Te âlâ sâye-i teshîlât-vâye-i hidîv-i a zamîlerinde ahd-i karîbde hitâma resîde olacağı bedîhî bulunmuş ve zât-ı âlî-yi keremkârîleri hândân-ı âlîşân ve vâlî-yi vâlâ-şân veliyyu’n-ni met efendimiz hazretlerinin ise her bir mahalde bir âsâr-ı aliyye-i âsafâneleri bulunduğu misillü îfâ-yı nâm ilâ yevmü’l-kıyâm ezkâr-ı cemîle ile yâd ve tezekkâr olunmak üzre kasabamızda bir münasib ebniye inşâsına emr ve irâde buyurulmasıyla beraber nâm-ı nâmî-i ism-i sâmî-yi hazret-i şehriyârî Hamidiye Kasabası nâmiyle şöhret-şi âr olmaklığının lutfen ve merhameten Memâlik-i Osmâniyye’ye i lân ve işâ a ve iş bu istirhâm-ı çâkerânemize dahi ezher-cihet lutf ve atufet kerem-perverileri sezavâr buyurulması nefer-i âtî-yi muzırra-i arzuhâl-i ahkirânemiz takdîmine cür’et kılındı ol bâbda ve her halde emr ve fermân lutf ve ihsân-ı bî-pâyân hazret-i veliyyu’l-emrindir
Fî 11 Ramazan sene 293/[30 Eylül 1876]
(İmzâlar 34 adet)
- Belgenin Özeti:
30 Eylül 1876 tarihinde 34 adet imza ile Milaslılar’ın Karahisar-ı Şarki Sancağı’na müracaat ederek, 1870 yılında kaza merkezi yapılan Pazaryeri isimli yerde vatandaşların yaptırmaya başladığı bir hükümet binasının inşaatının devam ettiğini bildirmekteler. Ayrıca, Sultan II. Abdülhamid’e izafeten Milas ismini Hamidiye olarak değiştirmek istediklerini, ve Padişah’dan da buraya bir bina yapılması için irade buyurmasını istirham etmekteleler.
II.Belge:
Huzûr-ı me âlî-mevfûr-ı cenâb-ı vilâyet-penâhîye
Karahisâr-ı Şarkî Sancağı’nda kâ’in Milas Kazâsı vasatında vâki olup bundan yüz sene evvel müşrif-i harâb ve mâ’il-i türâb olmuş olan Pazaryeri nâm mahallin gerek Canik Sancağı dâhilinde kâ’in Ordu ve Niksar kazâlarına ve gerek merbût bulunduğu Karahisâr-ı Şarkî ile kazâi mütecâvireye münâsebet-i mevki ası cihetiyle sâye-i ma mûriyet-vâye-i hazret-i Padişâhî’de i âde-i ma mûriyeti maksad-ı hayr-i merâhidine mebnî geçen seksen altı senesinde Sivas Vilâyeti Celîlesi’ne mukaddemki me’mûriyet-i aliyye-i efhamîlerinde mahall-i mezkûre kemâ fi’s-sâbık pazar küşâd ve i mârı hakkında mu âmele-i îcâbı icrâsıyla mahallî hükûmeti dahi oraya nakl ile orası Milas Kâ’immakamlığı’na merkez ittihâz edilmişdi bu husûs ol taraf ahâlî ve tüccârına ez-her-cihet suhûlet bahş eylediği gibi tecemmu -i nâs ile bir kasaba şekline girmesinden dolayı arz-ı teşekkürle ahâlî-i merkûme taraflarından bir de hükûmet konağı inşâ etdirilmekde olduğundan zât-ı âlî-yi hazret-i vilâyet-penâhîlerinden bir âsâr-ı hasene olmak üzre mev ûd olan ebniyenin inşâşıyla berâber mahall-i mezkûrun nâm-i nâmî-i ism-i sâmî-i hazret-i şehin-şâhîye mensûb olarak Hamidiye kasabası ismiyle şöhret-şi âr olması hakkında kazâ-i mezbûr ahâlîsi tarafından vârid olup Meclis-i âcizânemize havâle buyurulan bir kıt a arz-ı hâl-i umûmîde ifâde ve istirhâm olunmuş ve mahall-i mezkûrun münâsib-i mevki iyyesi her hâlde kâbil-i i mâr bulunmuş olduğundan taraf-ı bâhiru’ş-şeref-i âlî-i efhamîlerinden burada dahi bir âsâr-ı aliyye bulmak ve îfâ-yı nâm ile yevmu’l-kıyâm ezkâr-ı cihan-bânî ile yâd ve tezekkâr olmak üzre çeşme ve mekteb gibi bir ebniye ve âsâr-ı hayriyyenin inşâ ve is âf-ı müsted iyât-ı vâkı anın bi’l-inhâ Bâb-ı Âlî cânibi sâmîsine arz ve izbârı merhûn-ı müsâ adei cenâb-ı vilâyet-penâhîleri bulunmuş olmağla ol bâbda emr ü fermân hazret-i men lehü’l-emrindir fî 12 Şevvâl sene [12]93 ve fî Teşrîn-i evvel sene [12]92/[31 Ekim 1876]
[Meclis azalarının imzaları]
- Belgenin Özeti:
Milas kazası ahalisinden aldıkları arzuhal üzerine, 31 Ekim 1876 tarihinde Karahisar-ı Şarki Sancağı Meclis Azaları’nın Sivas Vilayeti’ne gönderdikleri yazıda; Pazaryeri olarak kullanılan yerin Milas Kazası merkezi olmasına Milaslıların teşekkür ettiğini, çünkü bu durumun, ahali ve tüccara çok kolaylıklar sağladığını ve Milaslılar’ın buraya bir hükümet konağı yapmaya başladıklarını, Sultan II. Abdülhamid’e izafeten kazalarının ismini Hamidiye olarak değiştirilmesini ve Padişah’ın buraya çeşme veya okul gibi bir eser yaptırmasını istirham ettiklerini ihtiva etmektedir. Bu istekler, Karahisar-ı Şarki Meclisi’nce uygun görülmüştür.
III.Belge:
Hâk-pâ-yı sâmî-i hazret-i vekâlet-penâhî’ye
Ma rûz-ı çâker-i kemîneleridir ki
Karahisâr-ı Şarkî Sancağı’nda kâ’in Milas Kazâsı vasatında vâki olup yüz seneden berü harâb olmuş olan Pazaryeri nâm mahallin gerek Canik Sancağı’nın Ordu ve Niksar kazâlarına ve gerek merbûtu bulunan Karahisâr-ı Şarkî ile kazâ-i mütecâvireye münâsebet-i mevki ası cihetle i âde-i ma mûriyeti maksadına mebnî mukaddemki me’mûriyet-i kemiterîde mahall-i mezkûra kemâ fis-sâbık Pazar küşâd ve i mârı hakkında mu âmele-i îcâbiyye icrâsıyla hükûmeti oraya nakl ile Milas Kâ’immakamlığı’na merkez ittihâz edilmişdi bu hâl ol taraf ahâlî ve tüccârına suhûlet bahş olarak tecemmu -i nâs ile orası bir kasaba şekline girmesiyle ahâlî-i merkûme taraflarından bir de hükûmet konağı inşâ etdirilmekde olduğundan ve mahall-i mezkûrun münâsebet-i mevkı ası her hâlde kâbil-i i mâr olup i mârına dahi mübâşeret kılındığından mahall-i mezkûra nâm-i nâmî-i ve ism-i sâmî-i hazret-i şehin-şâhîye mensûb olarak Hamidiye kasabası tesmiye olunması emrinde istihsâli müsâ ade-i aliyye-i dâver-i efhamîlerini müsted î Meclis-i İdâre-i Vilâyet’den tanzîm olunan mazbata ile mahallinden vürûd eden mahzar kılıklu varaka aynen ve leffen hâk-pâ-yı sâmî-yi cenâb-ı vekâlet-penâhîlerine arz ve takdîm kılınmış ve sadaka-i ser-mühr-i efser-i hazret-i tâc-dârî olmak üzre savb-ı çâkerîden dahi bir mekteb inşâsına başlandırılmış idüğünün arz ve beyânına cür’et olunmuş olmağla ol bâbda emr ü fermân hazret-i veliyyu’l-emrindir
Fî 14 Şevvâl sene[12]93 ve fî 20 Teşrîn-i evvel sene [12]92 /[2 Kasım 1876]
(Mühür Ahmet İzzet)
III. Belgenin Özeti:
2 Kasım 1876 tarihinde Sivas Valisi Ahmet İzzet tarafından Sadaret’e (Başbakanlık) gönderilen yazıda; Karahisar-ı Şarki Sancağı’na bağlı Milas Kazası’nın Pazaryeri isimli merkeze taşındığı, buraya ahalinin bir hükümet konağı yaptırmaya başladığı, ayrıca Padişah’a izafeten kendisinin de bir okul inşasına başladığını ve bu kazanın isminin Sultan II. Abdülhamid’e izafeten Hamidiye olmasının uygun olacağı arz ediliyor.
IV.Belge:
Atûfetlü Efendim Hazretleri
Karahisâr-ı Şarkî Sancağı’nda kâ’in Milas Kazâsı muzâfâtından olup müddet-i medîdeden berü âsâr-ı medeniyyet ve ma mûriyetden hâlî kalan Pazaryeri nâm mahal teşebbüsât-ı ahîra ile bir kasaba şekline girerek kazâ-i mezkûr ka immakâmlığına merkez ittihâz edilmiş ve tecemmu ve tavattun eden ahâlî cânibinden orada bir hükûmet dâ’iresi inşâsına ve Sivas Vilâyeti Vâlisi devletlü İzzet Paşa hazretleri tarafından dahi bir mekteb te’sîsine mübâşeret olunmuş olduğundan mahall-i mezkûrun asr-ı mes ûd-ı âsâr-ı hazret-i şehin-şâhîde keşf-i şeref ve abadânî eylediğinin nişâne-i meymenet-intemâsı ve sekenesinin terekkiyât-ı medeniyyede sebeb-i ihyâsı olmak üzre nâm-i nâmî-i cenâb-ı mülk-dârîye mensûbiyeti istid âsına dâ’ir kazâ-i mezbûr ahâlî-i Müslime ve gayr-i müslimesi cânibinden verilen mahzar-ı umûmî ile Meclis-i İdâre-i Vilâyet’den tanzîm olunan mazbatanın gönderildiğini hâvî vâli-i müşâru’n-ileyhin vârid olan tahrîrâtı takımıyla arz ve takdîm kılınmış olmağla es âf-ı istid â rehîn-i müsâ ade-i hayriyyet-âde-i hazret-i şehriyârî buyurulduğu halde kendüsünün ve ahâlî-yi mutavattınanın ber-vech-i ma rûz ümrân-ı beldeye masrûf olan ikdâmlarının takdîr ve tahsîniyle berâber vâli-i müşâru’n-ileyhe tebliğ ve tebşîr eyleyeceği beyâniyle tezkire-i senâverî terkîm olundu efendim
Fî 2 Zâ sene [12]93/[19 Kasım 1876]
Ma rûz-ı çâker-i kemîneleridir ki
Şeref-bahş-ı fırak ta zîm olan iş bu tezkire-i sâmiye-i sadâret-penâhîleri melfûf-ı tahrîrât ve mazbata manzûr-ı mekârim-nüşûr-ı hazret-i mülûkâne buyurulmuş ve istid â-yı ma rûz rehîn-i is âf-ı âlî olduğu misillü ikdâmât-ı mebhûseden dolayı memnûniyet-i feyz-i gâyet-i şehriyârînin lâzım gelenlere beyân ve iş âr olunması müte allik ve şeref-südûr buyurulan emr u irâde-i lütf-âde-i cenâb-ı şâhâne mantûk-ı münîfinden olarak zikr olunan tahrîrât ve mazbata savb-ı âlî-i hidîvîlerine i âde kılınmış olmağla ol bâbda emr ü fermân hazret-i veliyyu’l-emrindir
Fî 3 Za. Sene [12]93/[20 Kasım 1276]
- Belgenin Özeti:
20 Kasım 1876 tarihinde Sadaret tarafından Padişah’a sunulan yazıyla; Sivas Vilayeti’ne bağlı Karahişar-ı Şarki Sancağı’na bağlı olan Milas Kazası’nın isminin Hamidiye olarak değiştirilmesine dair sunulan yazıların incelendiğini ve irade buyurulduğuna dair.
Hamidiye Kazası’nın İsminin Mesudiye Olarak Değiştirilmesi[81]
Aşağıda Hamidiye Kazası’nın isminin Mesudiye olarak değiştirilmesine dair belgelerin Osmanlıca’dan çevirileri ve devamında özetleri verilecektir.
- Belge:
Dâhiliye Nezâreti Muhaberât-ı Umûmiyye Dâiresi 4. Şu be
Evrak Numarası:742
Târih-i Tesvîdi: 25 Kânûn-ı sânî 1325
Huzûr-ı âlî-i hazret-i Sadâret-penâhîye
Ekser vilâyâtda Hamidiye nâmında müte addid kazâlar bulunmasından dolayı muhâberât-ı umûmiyye ve mu âmelât-ı ticâriyyece karışıklık olduğundan bahs ile Karahisâr-ı Şarkî Sancağı’na merbût Hamidiye Kazâsı’nın Mesudiye nâmiyle tevsîmi lüzûmuna dâ’ir Sivas Vilâyeti’nden alınan tahrîrât leffen tekdîm kılınmış olmağla icrâ-yı îcâbı menût-ı müsâ ade-i aliyye-i Sadâret-penâhîleridir ol bâbda
Hülâsâ: Karahisâr-ı Şarkî Sancağı’na merbût Hamidiye Kazâsı ünvânının tahvîline dâ’ir
- Belgenin Özeti:
Dahiliye Nezareti (İçişleri Bakanlığı) Muhaberat-ı Umumiye Dairesi 4. Şube’sinin Sadaret’e (Başbakanlık) gönderdiği 7 Şubat 1910 tarihli yazısında; birçok vilayette Hamidiye isminin olmasından dolayı resmi ve ticari işlerde karışıklığa sebep olduğu için, Karahisar-ı Şarki Sancağı’na bağlı Hamidiye Kazası’nın isminin Mesudiye olarak değiştirilmesinin Sivas Valiliği tarafından istendiğinin bildirmesine dair.
- Belge:
Bâb-ı Âlî
Dâ’ire-i Sadâret
Tahrîrât Kalemi
3214
Dâhiliye Nezâret-i Celîlesine
Devletlü Efendim Hazretleri
Karahisâr-ı Şarkî Sancağı’na merbût Hamidiye Kazâsı’nın Mes udiye nâmıyla tevsîmi husûsuna 26 Kanûn-ı sânî 1325 tarihli ve 3827 numaralı tezkire-i devletleri üzerine bi’l-istîzân irâde-i seniyye-i cenâb-ı hilâfet-penâhî şeref-südûr buyurulmuş olmağla îfâ-yı muktezâsına ve îcâb eden devâ’ire ma lûmât i tâsına himmet buyurulması siyâkında tezkire-i senâverî terkîm kılındı efendim fî 2 Safer 1328/31 Kânûn-ı sânî 1325/[13 Şubat 1910] Sadrazam
İbrahim Hakkı
İmzâ
- Belgenin Özeti:
Başbakanlık’tan İçişleri Bakanlığı’na gönderilen 8 Şubat 1910 tarihli yazıda; Karahisar-ı Şarki Sancağı’na bağlı Hamidiye Kazası’nın isminin Mesudiye Kazası olarak değiştirildiğine dair Padişah iradesinin çıktığı hakkında.
III. Belge:
Dâhiliye Nezâreti Muhaberât-ı Umûmiyye Dâiresi 4. Şu be
Evrak Numarası:3214
Târih-i Tesvîdi: 2 Şubat 1325
Divân-ı Hümâyûn Dâ’iresi Müdüriyet-i Aliyyesi’ne
Sicill-i Nüfus İdâre-i Umûmiyyesi’ne
Sivas Vilâyet-i Behiyyesi’ne
Muhasebe’ye
Karahisâr-ı Şarkî’ye merbût Hamidiye Kazâsı’nın Mesudiye nâmiyle tevsîmi husûsuna bi’l-istîzân irâde-i seniyye-i cenâb-ı hilâfet-penâhî şeref-südûr buyurulduğu bâ-tezkire-i sâmiyye izbâr ve keyfiyyet îcâb edenlere iş âr kılınmışdır ol bâbda
Hülâsâ: Karahisâr-ı Şarkî Sancağı’nda Hamidiye Kazâsı’nın Mes udiye nâmiyle tevsîmi hakkında.
- Belgenin Özeti:
Dahiliye Nezareti (İçişleri Bakanlığı) Muhaberat-ı Umumiye Dairesi 4. Şube’sinin Divan-ı Hümayun’a, Sicill-i Nüfus’a , Sivas Vilayeti’ne ve Muhasebe’ye gönderdiği 15 Şubat 1910 tarihli yazıda; Karahisar-ı Sancağı’na bağlı Hamidiye Kazası’nın isminin Mesudiye Kazası olarak değiştirildiğine dair iradenin çıktığını Başbakanlığın bildirdiği hakkında.
